Thiếu vốn cho nhà ở xã hội
Do nhu cầu về nhà ở xã hội quá lớn nên dù cố hết sức, trong 5 năm tới, TPHCM cũng chỉ giải quyết được 12,5% nhu cầu
Theo ước tính, đến năm 2015, toàn TPHCM có khoảng 20,000 hộ CBCNV, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp cần hỗ trợ về nhà ở. Từ nay đến năm 2015, TP đã đề ra mục tiêu sẽ xây dựng khoảng 4.500 căn nhà ở xã hội, tuy nhiên do nhiều lý do, dù cố hết sức, TP cũng chỉ có thể giải quyết được 2,500 hộ, tức chỉ 12.5% nhu cầu về nhà ở xã hội.
“Bóng” đã nên “hình”
Hai dự án nhà ở xã hội đã được TP khởi động trong tháng 4-2011 cho thấy chương trình này đã thực sự bắt đầu “làm” thay vì “nói”. Sau thời gian dài chờ đợi, cuối tháng 4, những căn nhà ở xã hội đầu tiên do TP đầu tư đã được đưa vào sử dụng tại chung cư Đông Hưng II, phường Tân Hưng Thuận, quận 12. Trước đó, TP cũng đã xây dựng được 600 căn nhà ở xã hội tại chung cư A và B khu dân cư Tân Mỹ, quận 7.
 79 căn hộ của chung cư Đông Hưng II (quận 12) là những căn nhà ở xã hội đầu tiên của TPHCM bàn giao cho người sử dụng. Ảnh: Tấn Thạnh. |
Vì nhu cầu cấp thiết trong vấn đề tái định cư, dự án này đã được chuyển đổi mục đích để phục vụ tái định cư cho dự án cải tạo rạch Ụ Cây (quận 8) và thay vào đó là 176 căn hộ tại chung cư An Sương (quận 12). Nhưng những căn hộ ở chung cư An Sương cũng lại tiếp tục được chuyển đổi thành nhà ở tái định cho dự án cải tạo rạch Ụ Cây. Vì vậy, TP đã mua lại một số căn hộ tại chung cư Đông Hưng II để làm nhà ở xã hội, trong đó có 5 căn hộ diện tích lớn dùng làm nhà công hữu nên chỉ có 79 căn cho CBCNV thuê mua.
Nếu tính cả 40 căn hộ tại số 242/16 Bà Hom do quận 6 làm chủ đầu tư thì TP đã có 2 dự án nhà ở xã hội đầu tư bằng vốn ngân sách, trong tổng số 25 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư. 23 dự án còn lại có tổng diện tích là 16.6 ha với quy mô khoảng 4.500 căn. Ngày 26-4, dự án nhà ở xã hội tiếp theo đã được khởi công tại số 35 Hồ Học Lãm, phường An Lạc, quận Bình Tân với quy mô 784 căn, tổng mức đầu tư trên 500 tỉ đồng từ nguồn vốn điều lệ của Quỹ Phát triển nhà ở, dự kiến đến quý I/2013 sẽ đưa vào sử dụng. Trong năm 2011, dự kiến sẽ tiếp tục khởi công thêm 3 dự án nhà ở xã hội khác tại quận Thủ Đức, Gò Vấp và quận 10.
Đối mặt với nhiều khó khăn
Đầu tư xây dựng nhà ở xã hội là một chủ trương lớn với sự quyết tâm cao độ và đôn đốc của lãnh đạo TPHCM. Tuy nhiên, theo Sở Xây dựng TP, chủ trương này hiện gặp quá nhiều khó khăn, nhất là nguồn vốn đầu tư.
Trong điều 52 Luật Nhà ở quy định vốn đầu tư xây dựng nhà ở xã hội từ 5 nguồn, chủ yếu là tiền thu được từ việc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước, trích từ 30% - 50% tiền sử dụng đất hoặc từ vốn ngân sách. Thế nhưng, thực tế hiện nay “chiếc bánh” ngân sách phải “xẻ” cho nhiều lĩnh vực, trong khi tiền thu được từ việc bán, cho thuê nhà còn phải sử dụng cho nhiều mục đích khác. Trước tình hình đó, TP đã kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng nhà ở xã hội với một số ưu đãi dành cho chủ đầu tư như miễn giảm một số loại thuế suất, miễn tiền thuê đất, được tăng 1,5 lần hệ số sử dụng đất và mật độ xây dựng so với các dự án thông thường…
Tuy nhiên, các ưu đãi này vẫn chưa hấp dẫn được nhiều nhà đầu tư bởi lẽ đối tượng cho thuê, mua nhà đều phải thông qua Nhà nước xét duyệt, giá cả đều nằm trong khung giá Nhà nước quy định, thêm vào đó thời gian thu hồi vốn của các dự án nhà ở xã hội quá lâu, kéo dài từ 20 - 40 năm nên các nhà đầu tư không mấy mặn mà. Theo tìm hiểu của chúng tôi, trong thời gian qua đã có vài doanh nghiệp muốn đầu tư vào lĩnh vực này và cũng đã được TP chấp thuận về chủ trương, tuy nhiên về đầu tư cụ thể thì vẫn chưa có dự án nào “nhúc nhích”.
Ngoài ra, theo phân cấp, các dự án nhà ở xã hội do ngân sách TP đầu tư chỉ giải quyết cho CBCNV cấp TP. Trong khi hiện nay, hầu hết các quận huyện vẫn chưa chủ động lên kế hoạch cũng như chủ động tạo quỹ đất xây dựng để giải quyết nhu cầu nhà ở cho CBCNV đang công tác trên địa bàn.
Không được mua bán
79 căn hộ tại chung cư Đông Hưng II là dự án nhà ở xã hội đầu tư bằng vốn ngân sách duy nhất được thuê mua. Theo Quỹ Phát triển nhà TP - đơn vị thay mặt TP quản lý dự án - 79 hộ này được xét duyệt thuê mua trước thời điểm tháng 10-2010. Sau khi Nghị định 71/2010/NĐ - CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở ra đời, những dự án nhà ở đầu tư bằng vốn ngân sách chỉ được cho thuê, không được mua bán. Điều này cũng là một hạn chế đối với CBCNV có nhu cầu về sở hữu nhà ở lâu dài.
Theo Người Lao Động
